Mięśnie proste brzucha stanowią przednią ścianę brzucha, rozciągają się od żeber do spojenia łonowego. Pracy i lewy mięsień powinny przylegać do siebie.
Rozciągnięcie brzucha w ciąży powoduje odsunięcie mięśni od siebie oraz poszerzenie struktury, która je łączy – kresy białej. Poszerzenie – rozejście mięśni, inaczej nazywane rozstępem mięśni – może być tylko na pewnym odcinku. Wtedy zmiany są w okolicy pępka. Mogą jednak te zmiany dotyczyć całego mięśnia i wówczas rozstęp jest na całej długości brzucha. W pierwszym roku po porodzie poszerzone kresa może w pewnym stopniu się zwężyć i zbliżyć mięśnie. Jednak poprawa ta jest zwykle niewielka. Objawem jest wybrzuszenie w linii pośrodkowej ciała przy unoszeniu głowy w pozycji leżącej. Pomiędzy mięśni można też wprowadzić 2-3 place. Aby usunąć tą deformację konieczne jest zeszycie mięśni ze sobą.
Po ciąży pojawia się (w różnym stopniu) nadmiar skóry, przebarwienia, marszczenie się, rozstępy, tworzenie fałdów.
Zmiany te są również przy cyklicznych zamianach wagi ciała (na przemian tycie i chudnięcie np. przy podejmowaniu kolejnych prób odchudzania), u osób nadmiernie opalających się oraz przy zmianach genetycznych tkanki łącznej. Zmiany w skórze połączone są ze zmienną ilością podskórnej tkanki tłuszczowej. Zmiany choćby w średnim stopniu nasilenia wymagają korekcji chirurgicznej.
Pępek i jego okolica w ciąży mogą ulec dużym zmianom. Może pojawić się deformacja polegająca na wyciągnięciu pępka, jego wynicowaniu, brak zagłębienia okolicy pępka oraz w na faktycznej przepuklinie pępkowej.
Przepuklina może być bardzo mała (otwór na kilka mm lub opuszkę małego palca) lub większa. Przy dużej przepuklinie worek przepuklinowy wyczuwalny pod skórą może się okresowo wypełniać tłuszczem z jamy brzusznej lub jelitem. Gdy przy ucisku na przepuklinę zawartość worka wraca do brzucha – jest to przepuklina odprowadzalna. Przy powstaniu zrostów zawartość przepukliny może nie dać się przesunąć do brzucha. Jest to wówczas przepuklina nieodprowadzalna. Niebezpieczny jest ucisku w otworze przepuklinowym na zawartość worka przepuklinowego (np. na jelito). Jest to tzw. uwięźnięcie. Gdy dochodzi do takiej zmiany pojawia się ból brzucha. Choroba staje się niebezpieczna i wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.
Poza przepukliną pępkową w ciąży lub po niej – mogą powstać inne przepukliny. Osłabione jest połączenie między mięśniami (kres biała) i tam też najczęściej dochodzi do „rozdarcia” tkanek. Przepuklina może też powstać w bliźnie po cięciu cesarskim oraz być z okresu przed ciąży – np.: po operacji pęcherzyka żółciowego.
Zwykle jest tak, że zmiany po ciąży są bardziej lub mniej rozległe i nie dotyczą tylko jednej części ściany brzucha. Zmienione mogą być mięśnie proste brzucha, ale też naciągnięciu i przemieszczeniu ulegają bocznie położone mięśnie skośne brzucha. Jednocześnie dochodzi do odkładania się dużej ilości tkanki tłuszczowej pod skórą, która przy dużym brzuchu jest bardzo rozciągnięta. Zwykle jest to następstwo brak powrotu do wagi z przed ciąży oraz nieograniczoną dietą w samej ciąży. W następstwie działa hormonów i wysokiej wagi ciała – tłuszcz odkłada się na brzuchu. Pojawiają się rozstępy skóry. Po porodzie brzuch staje jest obwisły – skóry jest „za dużo”. Przy zaawansowanych zmianach nie ma sposobu na to, by uległa obkurczeniu. Zmiany w mięśniach, tkance podskórnej oraz skórze na całym brzuchu mogą być bardzo rozległe. Zwykle towarzyszy temu duża deformacja pępka, czasami – przepuklina pępkowa lub inna. Niestety żadne ćwiczenia, kremy, lasery, itd nie są w stanie tych zmiany usunąć. Pozostaje jedynie rozległy zabieg.
Masywne odchudzenie może wystąpić po operacyjnym leczeniu otyłości, ale też – choć jest to wyjątkowe – po leczeniu zachowawczym (tabletki, dieta, ćwiczenia). Zmiany dotyczą tkanki tłuszczowej całego ciała – zewnętrza i wnętrza organizmu. Dla zdrowia większe znacznie ma zmniejszenie tłuszczu wewnątrz brzucha i klatki piersiowej (otłuszczenie serca). Zmiany najbardziej widoczne i mające znacznie kosmetyczne są na zewnątrz. Odchudzenie powoduje zwisający brzuch – szczególnie podbrzusze, ale może być to również w nadbrzuszu. Zdeformowane są u kobiet piersi, pośladki, ramiona, uda.
Na brzuchu mogą się ujawnić dotychczas niewidoczne zmiany: rozejście mięśni prostych brzucha oraz przepukliny. Mogą być zaskakująco duże – do czasu schudnięcia są „schowane” w tkance tłuszczowej.
Szkodliwa dla skóry jest również huśtawka wagowa: cykle tycia i chudnięcia. W efekcie skóry zostaje naciągnięta i oczywiście nie ulega obkurczeniu.
Każda z wymienionych zmian może być usunięta operacyjnie. Choć pojawia się obawa przed zmianami po odchudzaniu nie powinno to wstrzymywać decyzji o leczeniu otyłości. Jest to choroba – PRAprzyczyna innych ciężkich chorób. Pogarsza komfort i skraca życie. Więcej informacji na temat metod leczenia otyłości jest na stronach o stosowaniu balonu żołądkowego,
laparoskopowym zakładaniu regulowanej opaski żołądkowej oraz laparoskopowym mankietowym wycięciu żołądka.
Typową i najczęstszą przyczyną zmiany sylwetki ciała, szczególnie kształtu brzucha jest oczywiście tycie, co miesięczne kumulowanie tkanki tłuszczowej… Wzrost wagi powyżej potrzeby następuje typowo w ciąży. Dla wielu kobiet jest to pożegnanie z ładną sylwetką. Tycie następuje wraz z wiekiem (najczęściej co rok kilka kg). Przyczyną mogą być terapie hormonalne, niedoczynność tarczycy oraz wiele innych czynników.
Odkładanie się tłuszczu w powłoce jamy brzusznej nie jest korygowane poprzez naprawę ściany brzucha. Tłuszczu nie wycina się! Jedyny skuteczny zabieg (poza odchudzaniem zachowawczym lub operacją na żołądku/jelitach) jest liposukcja. Jednak uwaga: gdy po tym zabiegu zwyczaje żywieniowe się nie zmienią – tłuszcz pojawi się znowu 🙁
Nie polecam tej metody jako sposobu na odchudzanie. Nie wykonuję liposukcji, nie mam w tym zakresie doświadczenia a więc na ten temat nie piszę. Bez kłopotu można jednak w necie znaleźć informacje na ten temat.
Deformacje powłoki brzusznej są oczywistą zmianą towarzyszącą przepuklinie.
Worek przepuklinowy jest umiejscowiony pod skórą. W miarę jak powiększa się jego zawartość (tłuszcz z pod skóry, tłuszcz z wnętrza jamy brzusznej, jelita) skóry ulega naciągnięciu.
Za wyjątkiem skrajnych, kolosalnych przepuklin albo występujących w przebiegu wyniszczających chorób (marskość wątroby) skóry nie uleganie przedarciu. Będzie się stopniowo coraz bardziej rozciągała. Przepuklina wychodząca z podbrzusza może sięgać nawet poza kolana. Z czasem taka skóra jest oczywiście zcieńczała z siatką prześwitujących naczyń.
Przy operacji przepukliny poza zamknięciem otworu przepuklinowego – należy zlikwidować pozostałe ubytki. Najlepiej jest gdy mięśnie przedniej ściany brzucha zostaną na powrót do siebie zbliżone a nadmiar skóry zostanie wycięty.
Przy dużej przepuklinie u osoby z nadwagą zwykle należy wykonać abdominoplastykę pełną lub nawet rozległa plastykę – obejmującą cała ścianę brzuszną. Poprawia to gojenie po operacji i odtwarza prawidłową budowę ściany brzucha. Oczywiście przy dużych przepuklinach stosuje się wzmacniające materiały syntetyczne.
Więcej o leczeniu przepuklin jest na mojej stronie www.przepukliny.com.pl
Inne przyczyny utraty napięcia skóry brzucha: opalanie się na słońcu, w solarium, starzenie się organizmu, choroby tkanki łącznej (kolegenozy), inne choroby skóry
podział zmodyfikowany wg Melvin A. Shiffman · Sid Mirrafati (Eds.) „Aesthetic Surgery of the Abdominal Wall” Springer-Verlag Berlin Heidelberg 2005